ขั้นตอนการสำรวจและตรวจสอบโครงสร้างอาคารหลังแผ่นดินไหว

ขั้นตอนการสำรวจความเสียหายขั้นต้นของโครงสร้างอาคารหลังเหตุการณ์แผ่นดินไหว ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก โดยอ้างอิงจากคู่มือการสำรวจความเสียหายจากแผ่นดินไหว ของกรมโยธาธิการกระทรวงมหาดไทย มีรายละเอียดดังนี้:

1. การเตรียมตัวก่อนออกสำรวจ

ก่อนการสำรวจ ผู้สำรวจต้องเตรียมความพร้อมอย่างละเอียด:
– **เอกสารสำคัญ:** แบบสำรวจความเสียหาย ป้ายประกาศระดับความเสียหาย และข้อมูลที่จำเป็นสำหรับเจ้าของอาคาร
– **อุปกรณ์:** เช่น หมวกนิรภัย เสื้อที่สามารถมองเห็นในระยะไกล รองเท้านิรภัย ตลับเมตร กล้องถ่ายรูป ไฟฉาย โทรศัพท์มือถือ อุปกรณ์ GPS และชุดปฐมพยาบาล
– **แผนการปฏิบัติงาน:** ฟังการบรรยายสรุปสถานการณ์และการมอบหมายพื้นที่ที่ได้รับการสำรวจ

2. การสำรวจภายนอกอาคาร

เริ่มจากการประเมินความเสียหายภายนอกอาคาร โดยสังเกตดังนี้:
– **อันตรายโดยรอบ:** เช่น อาคารข้างเคียงที่อาจพังถล่ม การทรุดตัวของพื้นดิน หรือเนินเขาที่อาจถล่ม
– **โครงสร้างอาคาร:** เช่น การยุบตัว การเอียงออกจากฐานราก และรอยแตกบนตัวอาคาร
– หากพบว่ามีความเสียหายรุนแรงจนเป็นอันตราย (เช่น สีแดง) ผู้สำรวจต้องหลีกเลี่ยงการเข้าสำรวจภายในทันที

3. การสำรวจภายในอาคาร

กรณีที่สามารถเข้าภายในได้อย่างปลอดภัย:
– **การตรวจสอบโครงสร้าง:** ตรวจพื้น คาน เสา และผนัง โดยพิจารณารอยแตก การหลุดล่อน หรือการโก่งตัว
– **การตรวจระบบภายใน:** เช่น ระบบไฟฟ้า ประปา และส่วนประกอบต่าง ๆ ของอาคาร

วิธีการตรวจสอบภายในอาคารเบื้องต้น

เข้าสำรวจในแต่ละห้อง โดยเลือกห้องตัวแทนจากชั้นล่าง ชั้นกลาง และชั้นบน

ตรวจสอบฝ้าเพดาน ห้องบันได และพื้นที่อื่นๆ ที่สามารถเข้าถึงได้เพื่อดูโครงสร้างที่อาจซ่อนความเสียหาย

การตรวจสอบรอยแตกร้าวของโครงสร้าง

เสาและคาน: ตรวจสอบช่วงกลางเสา จุดต่อเสา-คาน ว่ามีรอยแตกร้าวหรือไม่

กำแพงรับแรง: ตรวจสอบรอยแตกร้าวในแนวทแยง แนวนอนที่ฐาน หรือรอยแยกระหว่างพื้นและผนัง

พื้นและรอยต่อโครงสร้าง: ตรวจสอบรอยแตกร้าวบริเวณพื้นรอบเสา และรอยต่อระหว่างคานและพื้น

การพิจารณาระดับความเสียหาย

ระดับความรุนแรงของรอยแตกร้าวถูกแบ่งเป็นระดับตามความกว้างของรอยแตก

หากมีเนื้อคอนกรีตหลุดร่วง หรือรอยปริแตกยาวเกิน 20 ซม. อาจต้องพิจารณาซ่อมแซมหรือเสริมความแข็งแรง

ระบุระดับความเสียหายโดยใช้เกณฑ์สี ได้แก่ **เขียว** (ปลอดภัย), **เหลือง** (ควรตรวจสอบเพิ่มเติม), และ **แดง** (ไม่ปลอดภัย)

ตารางการพิจารณาระดับความเสียหายของชิ้นส่วนโครงสร้าง

ชนิดโครงสร้าง	บริเวณที่ตรวจสอบ	ระดับความเสียหาย
พื้น (Slab)	– ผิวพื้นด้านบน/ล่าง – ผิวพื้นรอบๆ เสา – รอยต่อระหว่างพื้นและคาน	– ไม่มีรอยแตกร้าว – รอยแตกร้าวกว้าง < 1 มม. (เล็กน้อย) – รอยแตกร้าว 1-5 มม. (ปานกลาง) – รอยแตกร้าว > 5 มม. มีการปริแตกของคอนกรีตเป็นบริเวณกว้างจนเห็นเหล็กเสริมได้อย่างชัดเจน (รุนแรง)
คาน (Beam)	– บริเวณจุดต่อคาน-เสา – บริเวณกลางช่วงคาน	– มีรอยแตกร้าวแนวเฉือนขนาดเล็ก (เล็กน้อย) – รอยแตกร้าว 1-5 มม. (ปานกลาง) – คานแตกร้าว > 5 มม.หรือโก่งตัวผิดปกติมีการปริแตกของคอนกรีตเป็นบริเวณกว้างจนเห็นเหล็กเสริมได้อย่างชัดเจน (รุนแรง)
เสา (Column)	– บริเวณจุดต่อเสา-คาน – บริเวณกลางช่วงเสา	– มีรอยแตกร้าวขนาดเล็กที่ปูนฉาบ (เล็กน้อย) – รอยแตกร้าวแยกประมาณ 0.2-2 มม. (ปานกลาง) – เสาแตกหักหรือร้าวผิดปกติมากกว่า 2 มม. มีการปริแตกของเป็นบริเวณกว้างจนเห็นเหล็กเสริมได้อย่างชัดเจน (รุนแรง)
กำแพงรับแรง (Shear Wall)	– บริเวณกลางแผ่นผนัง – บริเวณรอยต่อกับพื้นและเสา	– มีรอยแตกร้าวขนาดเล็กที่ปูนฉาบ (เล็กน้อย) – รอยแตกร้าวแยกประมาณ 1-2 มม. (ปานกลาง) – ผนังแตกหักหรือร้าวผิดปกติมากกว่า 2 มม. มีการปริแตกของเป็นบริเวณกว้างจนเห็นเหล็กเสริมได้อย่างชัดเจน (รุนแรง)

ดาวน์โหลด : คู่มือการสำรวจความเสียหายจากแผ่นดินไหว ของกรมโยธาธิการกระทรวงมหาดไทย

การวิเคราะห์ว่ารอยแตกร้าวผนังมาจากปัญหาโครงสร้างหรือเสียหายชั่วคราวจากแผ่นดินไหว

ลักษณะ	รอยแตกร้าวจากปัญหาโครงสร้างถาวร	รอยแตกร้าวชั่วคราวจากแผ่นดินไหว
ลักษณะและรูปแบบของรอยแตก	รอยแตกในแนวทแยง: ทำมุม 45 องศากับแนวนอน รอยแตกในแนวตั้ง: มีความกว้างมากกว่า 3 มิลลิเมตร รอยแตกรูปตัว V: คล้ายตัว V บ่งชี้การทรุดตัว รอยแตกแนวนอน: พบที่กลางผนังหรือใกล้พื้นชั้นล่าง	รอยแตกในแนวขนาน: เส้นเล็กๆ บนผิวปูน รอยแตกตามแนวรอยต่อ: พบที่รอยต่อระหว่างวัสดุต่างกัน รอยแตกเฉพาะปูนฉาบ: ไม่ลึกถึงโครงสร้าง
ความกว้างและความลึกของรอยแตก	กว้างกว่า 5 มิลลิเมตร ทะลุผ่านทั้งผนังด้านในและด้านนอก ขยายตัวเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เมื่อเวลาผ่านไป	กว้างน้อยกว่า 3 มิลลิเมตร เกิดเฉพาะบนวัสดุตกแต่ง ไม่ขยายตัวหลังแผ่นดินไหวสงบลง
การกระจายตัวของรอยแตก	กระจายตัวบริเวณโครงสร้างหลัก เช่น เสาและคาน เกิดพร้อมกันในหลายส่วนของอาคาร	กระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ เกิดบนพื้นผิวผนัง ไม่ใช่รอยต่อโครงสร้าง
ปัญหาร่วมอื่นๆ	พื้นหรือผนังเอียง ประตูหรือหน้าต่างที่ปิดไม่สนิท การแยกตัวของวัสดุเชื่อมต่อ เช่น ปูนซีเมนต์	ไม่มีการทรุดตัวหรือเอียงของโครงสร้าง ไม่มีการเพิ่มจำนวนของรอยแตก

4. การสรุปและติดป้ายประกาศ

– กรอกข้อมูลในแบบสำรวจความเสียหายระบุลักษณะความเสียหายและระดับความเสียหาย
– ติดป้ายประกาศระดับความเสียหายในตำแหน่งที่ชัดเจน เช่น ใกล้ทางเข้าอาคาร พร้อมถ่ายรูปเก็บเป็นหลักฐาน